Skip to content

🤙 Σαν το newsletter... δεν έχει!

Το άρθρο αυτό είναι ένα μικρό κομμάτι από την Checklist, ένα newsletter που βάζει τα πράγματα σε μια σειρά.

Για να διαβάζεις κι εσύ ένα νέο άρθρο κάθε δύο εβδομάδες, με θέμα την παραγωγικότητα, τη διαχείριση χρόνου, τη ζωή στο εξωτερικό και πολλά άλλα, κάνε εγγραφή εδώ:

Στο προηγούμενο newsletter, έκλεισα το mail θέτοντάς σας ένα ερώτημα:

«Τι πιστεύεις πως είναι σημαντικότερο: Να τελειώσει κανείς νωρίς το πανεπιστήμιο, ή να αποκτήσει πολλές εμπειρίες από τη ζωή - ακόμη κι αν αργήσει με το πτυχίο; (Και γιατί;)»

Και φίλε, πήρα τόσες πολλές και τόσο περιεκτικές απαντήσεις που νιώθω ντροπή που βάζω εδώ μόνο λίγα κομμάτια:

«Δεν πιστεύω στα λεγόμενα "ωραία φοιτητικά χρόνια" και γενικά σε εξιδανικευμένα πράγματα γιατί ανακάλυψα με την είσοδό μου στη σχολή οτι δεν ήταν όπως τα περίμενα τα πράγματα, και πως εμπειρίες μπορούμε να ζήσουμε παντού και με κάθε τρόπο(θετικό ή και αρνητικό). Γι αυτό θα προτιμούσα να προχωρήσω στη ζωή μου χωρίς μεγάλη καθυστέρηση.»

Αναγνώστης 1

«Μετά τη σχολή όλα όσα θες να κάνεις φαίνονται βουνό με την εργασία και τις άλλες υποχρεώσεις. (...) Θα ήθελα όμως να είχα αποκτήσει περισσότερες εμπειρίες και το συνειδητοποιώ τώρα που όμως είναι αργά.»

Αναγνώστης 2

«Αλλά σε μια συζήτηση που είχα με μια φίλη μου, για το πως πέρασαν τα χρόνια και φτάσαμε να μπαίνουμε 6ο ετος, καταλήξαμε στην εξής φράση: Ναι αλλά ρε φιλε, αλλά ΕΜΕΙΣ περασαμε καλα! (...) Και τωρα - ας πουμε - η κοπέλα που δεν εβγαινε και ηταν κλεισμενη μεσα γιατι διάβαζε ειναι στην Φρανκφούρτη και δουλεύει. Και μπορεί να είναι και ευτυχισμένη, μπορει και οχι. (...) Το σίγουρο είναι ότι άμα ερχόταν ενας πρωτοετής και με ρώταγε, θα του έλεγα να το ζησει στο φουλ και να κανει και άλλα πράγματα πέραν από τη σχολή του.»

Αναγνώστρια 3

«Είναι αμέτρητες οι περιπτώσεις ανθρώπων που δεν ξέρουν να ζουν παρά τις αμέτρητες (τεχνικές συνήθως) γνώσεις που αποκτούν και γι' αυτό κλίνω περισσότερο προς την άποψη του να ζει κάποιος την ζωή παρά να την δει να περνάει από μπροστά του μέσα από μια σχολή...»

Αναγνώστης 4

«Τι ονειρεύεσαι να είσαι όταν κλείσεις τα μάτια σου. Σκέψου το πτυχίο σαν ένα εισιτήριο: Σε φέρνει πιο κοντά στον στόχο σου, ή σε πάει σε διαφορετική κατεύθυνση;»

Αναγνώστρια 5

Υπήρχαν πολλές και διαφορετικές απόψεις - και οι περισσότερες με συγκεκριμένη εξήγηση. Τις έλαβα όλες υπόψιν γράφοντας το άρθρο.

Τώρα, σύμφωνα με τα μηνύματά σας, περίπου οι μισοί αναγνώστες του newsletter είναι φοιτητές - και πολλοί στα πρώτα χρόνια των σπουδών τους.

Γι’ αυτό, θέλω να ξεκινήσω αυτό το newsletter, με όσα θέλουν (και ίσως πρέπει) να ακούσουν αυτοί για το θέμα του πτυχίου.


Πως να πάρεις πτυχίο σε 3 χρόνια.

(Με την προϋπόθεση ότι μιλάμε για “δύσκολη” σχολή. Αν είναι εύκολη, αντί για 3, βάλτε 2.)

Το πανεπιστήμιο ΔΕΝ είναι δύσκολο. Αν ήταν δύσκολο, δεν θα είχαμε πτυχιούχους το 95% του πληθυσμού. Τα δύσκολα πράγματα τα καταφέρνουν το ένα δέκατο στην καλύτερη - γι’ αυτό και τα λέμε δύσκολα.

Υπάρχουν, όμως, τρόποι να το κάνει κανείς δύσκολο για τον εαυτό του - αλλά αυτό είναι πρόβλημα του καθενός ξεχωριστά. Δεν φταίει το πανεπιστήμιο γι’ αυτό.

Αν έχεις έστω και λίγη συνείδηση του τι κάνεις, το πανεπιστήμιο είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Πως να το πω: Είναι ένα πράγμα που το έφτιαξαν οι άνθρωποι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο. Για να μαθαίνουν οι άνθρωποι πράγματα, εύκολα - η, καλύτερα, για να μπορούν “όλοι”, να μάθουν, με έναν μέσο τρόπο που γενικά λειτουργεί.

Για να λειτουργεί, όμως, αυτό, με “όλους”, όταν ο καθένας είναι διαφορετική προσωπικότητα και έχει διαφορετικό μυαλό, το πανεπιστήμιο βάζει μια δομή στη μεταφορά γνώσης. Αυτό είναι που απομακρύνει αρκετά τις σπουδές από την “πραγματική” γνώση - αλλά είναι ένας αναγκαίος συμβιβασμός για να λειτουργεί αυτό το σύστημα.

Όσο καταλαβαίνει κανείς ότι το πανεπιστήμιο αποτελεί έναν μηχανισμό, ένα σύστημα με συγκεκριμένες διαδικασίες και κανόνες, τότε είναι το πιο απλό πράγμα στον κόσμο. Αρκεί να παίξεις το παιχνίδι efficiently (αποδοτικά - αλλά η Αγγλική λέξη είναι πιο ταιριαστή στο νόημα).

Και, για να πω την αλήθεια, αν γίνεις efficient, αν γίνεις “επαγγελματίας του να περνάς μαθήματα”, ακόμη και “δύσκολες” τετραετείς σχολές μπορούν να βγουν άνετα σε τρία χρόνια.

Άρα, πως μπορείς να πάρεις ένα πτυχίο και πολύ νωρίτερα από το κανονικό; Ορίστε πέντε από τα πράγματα που έμαθα, από όταν προσπάθησα να πάρω το πτυχίο μου σε 2.5 χρόνια - για όσους είναι ακόμη στη φάση του πανεπιστημίου:

1. Μην σπαταλάς τον χρόνο σου σε κομμάτια του πανεπιστημίου που δεν έχουν σημασία:

Ένα τετραετές πρόγραμμα σπουδών έχει φτιαχτεί για να διαρκεί τέσσερα (duh) χρόνια σπουδών πάνω-κάτω (κάτω), έχοντας στο μυαλό ότι ο φοιτητής θα παρακολουθεί όλα τα μαθήματα - κάθε διάλεξη δηλαδή.

Αυτό όμως είναι τέρμα inefficient: Εάν είσαι όλη μέρα στο πανεπιστήμιο, δεν θα σου μένει ο έξτρα χρόνος απόδοσης που θα σε κάνει να πάρεις το πτυχίο σε συντομότερο χρόνο (ναι, βγάζει νόημα αυτό που λέω).

Σκέψου π.χ. το δίωρο που θα έχανες για να πας στην πρώτη παράδοση ενός μαθήματος (όπου ουσιαστικά ο καθηγητής κάνει μια γενική εισαγωγή) να καθόσουν σπίτι σου και να διάβαζες από μόνος σου τις διαφάνειες των επόμενων δύο μαθημάτων, μαζί με ότι μπορούσες να βρεις στο internet και τη wikipedia σχετικά με το θέμα.

Έτσι, θα ήσουν ήδη πιο μπροστά από το ίδιο το μάθημα (που είναι καλή αρχή για το να θες να πάρεις πτυχίο στα τρία χρόνια) και ουσιαστικά κάθε διάλεξη από εδώ και πέρα θα ήταν μια επανάληψη σε πράγματα που έχεις ήδη διαβάσει - και θα ήξερες ήδη ποιες είναι οι απορίες σου για να ρωτήσεις ή να δώσεις προσοχή.

Με άλλα λόγια, αξιοποίησε τους χρόνους παράδοσης στον μέγιστο βαθμό, που είναι ουσιαστικά ένας έμπειρος τύπος με διδακτορικό, πληρωμένος από το κράτος που θα σου λύνει τις περισσότερες απορίες για ένα θέμα της επιστήμης σου.

2. Κάνε τις σπουδές, ζωή σου - και τη ζωή σου, σπουδές:

Αν θες να πάρεις πτυχίο σε τρία χρόνια, καλό είναι να έχεις κάποιον λόγο από πίσω - και ο μόνος αρκετά καλός είναι να είσαι πολύ καβλωμένος για αυτό που σπουδάζεις και να βιάζεσαι πάρα πολύ να τελειώσεις για να αρχίσεις να δημιουργείς ο ίδιος.

E, όταν είσαι έτσι, δεν μπορείς το βράδυ να κλείνεις απλά τους διακόπτες και να ασχολείσαι με NBA ή τη νέα σεζόν του The Voice.

Τα site που ανοίγουν στο PC σου θα πρέπει να είναι ενημερωτικά blog για το αντικείμενό σου. Για ότι δεν γνωρίζεις, θα πρέπει να ανοίγεις το σχετικό άρθρο της Wikipedia, και από εκεί 20 tabs από κάθε σχετική πηγή και άλλα άγνωστα θέματα.

Εάν αυτό που σπουδάζεις δεν είναι όλη σου η ζωή, τότε θα κάνεις το κυνήγι του πτυχίου στα τρία χρόνια κάτι σαν βασανιστήριο. Εάν, όμως, φτιάξεις τη ζωή σου γύρω από το θέμα των σπουδών σου, ουσιαστικά τρέφεις συνέχεια με σπόρους το χωράφι των γνώσεων που καλλιεργείς με το πανεπιστήμιο.

Όταν έχεις μια καλή σφαιρική γνώση του τομέα μιας επιστήμης, γίνεται πολύ πιο εύκολο να συνδυάσεις πράγματα στο μυαλό σου και άρα να μάθεις κάτι πιο γρήγορα και πιο αποδοτικά.

Βγαίνει καινούργια εργασία; Μην περιμένεις τα deadlines: Ξεκίνα να δουλεύεις από νωρίς από μόνος σου σε αυτή. Αφού σε ενδιαφέρει το θέμα της σχολής σου, μπορεί να είναι σε μεγάλο βαθμό πολύ απολαυστικό. Κανονικά, για μια επιστήμη που σε ενδιαφέρει, θα πρέπει να μην μπορείς να κοιμηθείς τα βράδια εάν έχεις στο μυαλό σου ένα πρόβλημα που μπορεί να λυθεί.

Και τα περισσότερα assignments, κανονικά, δεν είναι και τόσο δύσκολα: Σε μια βδομάδα σκληρής εργασίας μπορείς να κάνεις τα περισσότερα απ’ όσα σου ζητηθούν, αρκεί να έχεις το μυαλό και την προσοχή σου μόνο σε αυτά.

Μια μέρα έχει 24 ώρες, από τις οποίες αρκεί να κοιμάσαι τις 8. Αν έχεις φτιάξει μια καλή ρουτίνα meal-prepping και βασικών υποχρεώσεων, σου μένουν άνετα 14 ώρες τη μέρα στις οποίες μπορείς να ασχολείσαι με την επιστήμη σου.

Αυτό σημαίνει πως πολλά μαθήματα που κρατάνε ολόκληρο εξάμηνο, εσύ μπορείς να τα βγάλεις μέσα σε διάστημα εβδομάδων, εάν τα οργανώσεις όλα όσο το δυνατόν πιο αποδοτικά.

3. Μην παίρνεις τα μαθήματα και τους βαθμούς πολύ προσωπικά.

Η εξέταση ενός μαθήματος είναι μια αναγκαία διαδικασία με πολλούς συμβιβασμούς, ώστε να μπορεί να λειτουργεί efficiently προς όφελος του καθηγητή και των πανεπιστημίων.

Ακολουθεί περισσότερο το πρότυπο μιας γραμμής μαζικής παραγωγής και όχι ενός εργαστηρίου χειροποίητης τέχνης.

Και καλά κάνει, γιατί αν ήταν αλλιώς, το κράτος θα έπρεπε να πληρώνει 30.000 € τον χρόνο για κάθε κεφάλι που σπουδάζει - πράγμα που δεν είναι δυνατόν. Γι’ αυτό και ένα Volkswagen κοστίζει λιγότερο από μια Bugatti.

Ακόμη, οι καθηγητές είναι πολλοί και έχουν διαφορετικές προσωπικότητες. Και πάνω απ’ όλα είναι άνθρωποι που κάνουν λάθη και έχουν διάφορα κουσούρια.

Αν λοιπόν βρεθείς μπροστά σε ένα μάθημα (η καθηγητή) υπερβολικά δύσκολο για σένα, το οποίο βλέπεις ότι μπορεί να σου φάει δυσανάλογα πολύ χρόνο, καλό είναι είτε να το αφήσεις στην άκρη για αργότερα (και να περάσεις άλλα 5 αντί για αυτό) ή να αρκεστείς στο να το περάσεις με 5 ή να παρακαλέσεις τον καθηγητή.

Όταν θες να παίξεις ένα παιχνίδι του οποίου τους κανόνες τους θέτει κάποιος άλλος, θα πει ότι τον αποδέχεσαι σαν αρχή.

Αυτό το πληρώνεις με το να βάζεις στην άκρη τον εγωισμό σου για χάρη του efficiency - αλλά θέλεις πτυχίο σε 3 χρόνια, και αυτό δεν γίνεται με κόντρες.

Εξάλλου, κάθε σπιθαμή ενέργειάς σου, είναι πολύτιμη.

4. Κάνε παρέα με τους καλύτερους φοιτητές του τμήματός σου.

Μπορεί αυτό να μην είναι το πιο ευχάριστο πράγμα, αφού, πιθανότατα, για να είναι πολύ καλοί φοιτητές θα πει ότι αφήνουν κάτι άλλο στην άκρη, όπως τις κοινωνικές ικανότητες, αλλά “είσαι ο μέσος όρος των τριών ανθρώπων που συναναστρέφεσαι περισσότερο”.

Αν κάνεις παρέα με αυτούς που κυνηγάνε γκομενάκια και ξενυχτάνε, θα πηδήξεις - αλλά δεν θα τα πας καλά στο πανεπιστήμιο. Σίγουρα, δεν θα πάρεις πτυχίο σε τρία χρόνια.

Αλλά, αν ο στόχος σου είναι αυτός, δεν πρέπει να ξεχνάς ότι είναι ένας μαραθώνιος. Καλύτερα να έχεις παρέες που θα σου μιλάνε για θέματα εξεταστικής, παρά για τις απολαύσεις της ζωής που αναγκάζεσαι να απαρνηθείς.

Τώρα κάνεις πρωταθλητισμό. Όπως ένας επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, δεν μπορείς να βγαίνεις όποτε θες ή να πίνεις και να γίνεσαι λιώμα. Ο λόγος που λίγοι πληρώνονται (καλά) για να παίζουν μπάλα, είναι επειδή, στην πράξη, το lifestyle αυτό είναι πολύ δύσκολο.

Αυτό είναι και ο λόγος που λίγοι παίρνουν πτυχίο πριν την ώρα τους. Δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο - αν δεν έχεις λόγο για να το θες πολύ.

Όταν, όμως, ο κύκλος σου αποτελείται από άτομα με τον ίδιο σκοπό, σου θυμίζει καθημερινά τι έχεις να κάνεις.

Υπ’ όψιν, θα υπάρχει πολύς εσωτερικός ανταγωνισμός σε αυτές τις παρέες, κακίες και ξινίλες - αλλά αυτός είναι ο δρόμος προς το χρυσό μετάλλιο.

5. Αξιοποίησε οτιδήποτε μπορεί να κάνει τη διαδρομή προς το πτυχίο πιο εύκολη.

Εάν μετά από όλα αυτά, συνεχίζει κανείς να πιστεύει πως το να πάρεις πτυχίο σε 3 χρόνια με καλό βαθμό, σε μια δύσκολη σχολή, είναι εύκολο, τότε κάτι χάνει στον συλλογισμό του.

Αν και, να πω την αλήθεια, να το πάρεις σε 3 χρόνια με βαθμό 5, μπορεί και να είναι κάπως πιο απλό. Εξαρτάται ξανά από τον λόγο για τον οποίο το κάνεις, αλλά για πολλούς, το να πάνε για το 5 μπορεί να είναι η καλύτερη προσέγγιση.

Ο βαθμός ενός πτυχίου δεν παίζει ρόλο σε τίποτα σοβαρό. Εδώ, καλά-καλά, ένα πτυχίο από Ελληνικό πανεπιστήμιο, δεν λέει και τίποτα ιδιαίτερο σε κανέναν. Θέλω να πω, δεν είναι και Harvard ή MIT.

Οπότε, γιατί να μην τελειώνει κανείς μια ώρα νωρίτερα, απλά με μικρότερο βαθμό; Είναι πιο efficient. Μπορεί να καταλήξεις να είσαι πολύ καλός στην επιστήμη σου, και απλά να μην έγραφες καλούς βαθμούς - άλλο το ένα, και άλλο το άλλο.

Ή, γιατί να μην πας σε μερικά φροντιστήρια, που θα σε βοηθήσουν να περάσεις π.χ. Τρία μαθήματα παραπάνω, στο ⅓ των ωρών που θα σπαταλούσες κανονικά; Αν το σκεφτείς έξυπνα, θα δεις ότι πολύ συχνά, το να πληρώσεις ένα φροντιστήριο (που θα σε βοηθήσει να περάσεις μερικά μαθήματα) σε συμφέρει οικονομικά.

Πες ότι πληρώνεις 1000 ευρώ σε φροντιστήρια, αλλά τελειώνεις έναν χρόνο νωρίτερα. Πόσο θα κόστιζε ένας χρόνος διαμονής παραπάνω στην πόλη που σπουδάζεις; Ή, πες πως τελειώνεις νωρίτερα, και μετά ξεκινάς μια δουλειά και αρχίζεις να πληρώνεσαι. Ένας χρόνος νωρίτερα, θα πει 12 μισθοί περισσότεροι, και ακόμη και με τον βασικό μισθό στην Ελλάδα, στο τέλος βγαίνεις πάλι κερδισμένος.

Το efficiency απαιτεί έξυπνες αποφάσεις, βασισμένες σε μαθηματική σκέψη - και παρωπίδες σε όλες τις παπαριές που θα ακούτε από όλους τριγύρω που νομίζουν πως ξέρουν καλύτερα.


Αλλά..;

Ήταν προφανές, φίλοι μου, ότι όλα τα παραπάνω ήταν γραμμένα πάνω στην πολύ λεπτή γραμμή μεταξύ σοβαρού και αστείου;

Εννοώ, από τη μια πλευρά, ήταν τέρμα σοβαρά tips. Εάν σήμερα πήγαινα σε μια σχολή, προσωπικά, θα έπαιρνα πτυχίο σε 2.5 χρόνια - γιατί θα έκανα όλα τα παραπάνω.

Αλλά, από την άλλη, εάν ο 18-χρονος Αλέξης ήταν ο τύπος που έκανε όλα τα παραπάνω, θα ήταν ένα πολύ sad παιδάκι.

Ο σημερινός Αλέξης, θα τα έκανε όλα αυτά, γιατί δεν είμαι πια παιδί. Έχω γίνει πια ένα robot του efficiency, γιατί όλα αυτά που θέλω, δεν γίνεται να τα κάνω αλλιώς.

Αυτή είναι η θυσία που κάνω σήμερα. Αλλά μπορώ να την κάνω μόνο και μόνο γιατί, μέχρι τότε που έπρεπε, είχα επιτρέψει στον εαυτό μου να παραμείνει παιδί.

Θέλω να πω, τα αληθινά σημαντικά πράγματα, όταν ήταν η ώρα τους, τα έβαζα πιο πάνω από κάθε πανεπιστήμιο.

Έβαζα τον έρωτα από πάνω. Έβαζα την ψυχή μου πάνω από τις ευθύνες. Έβαζα τα ειλικρινή λάθη που με έκαναν να ζω, πάνω από τις προκαταβολικές τύψεις του καθωσπρεπισμού.

...ποιο είναι το αληθινό κόστος του efficiency;

«Μα, για ποιον άλλο λόγο είσαι εκεί (στην πόλη που σπουδάζεις);»
«Μόνο μια υποχρέωση έχεις, και αυτή είναι να πάρεις το πτυχίο σου»
«Σκέψου τους γονείς σου»

Αυτά είναι τα κλασικά επιχειρήματα/τυψογεννήτριες που όλοι μας ακούμε κάποια στιγμή στη φοιτητική μας ζωή - εκτός κι αν είμαστε οι τέλειοι φοιτητές.

Τα άκουσα πολλές φορές αυτά, δεν θα πω ψέματα. Αλλά πάντοτε αναρωτιόμουν: “Υποχρέωση ποιανού και προς ποιόν;”

Ο Χριστός είχε πει: “Μόνο ένα παιδί χωράει να περάσει μέσα από την πόρτα του παραδείσου”. Προφανώς, δεν μιλούσε κυριολεκτικά. Ούτε κάποια πόρτα υπάρχει, ούτε είναι θέμα όγκου (εγώ π.χ. που ήμουν χοντρό παιδί δεν θα είχα θέση στον παράδεισο; (λολ))

"Να είσαι παιδί” σημαίνει να μην έχεις το “προπατορικό αμάρτημα των υποχρεώσεων” - και άρα να έχεις τη δυνατότητα να φορτώνεις και κάποιες από τις ευθύνες σου στους άλλους χωρίς να σκάς. Αυτή είναι η φύση.

Αλλά, παιδί, μπορείς να είσαι μόνο μια φορά. Αν προσπαθήσεις να φερθείς σαν παιδί μετά την ώρα σου, τότε είσαι ηλίθιος.

Γι’ αυτό και τα φοιτητικά χρόνια, η τελευταία φάση της ζωής σου που είναι αποδεκτό να αφήνεις και μερικές ευθύνες στην άκρη, καλώς η κακώς, είναι και η μόνη στιγμή που μπορείς να ζήσεις κάποια πράγματα:

  • η μόνη στιγμή που μπορείς να ζήσεις *εκείνον* τον έρωτα
  • η μόνη στιγμή που μπορείς να ξυπνάς 3 το μεσημέρι για βδομάδες χωρίς να νιώσεις το πραγματικό αίσθημα ντροπής κλπ
  • η μόνη στιγμή που μπορείς να φτιάξεις μια μπάντα και να παίζεις έντεχνο ροκ στα Γιάννενα και μετά να τρως σούπες το ξημέρωμα στο Φύσα Ρούφα - και σε αυτό να βρίσκεις το νόημα της ζωής σου.

Πως να το πω: Μπορείς να ξεπαρθενιαστείς και στα 30 σου - αλλά αλλιώς θα είναι στα 18 σου. Μπορείς να κάνεις την πρώτη σου μεγάλη σχέση και στα 30 σου, αλλά αλλιώς θα είναι στα 18 σου. Μπορείς να το παίζεις ροκάς με μακρύ μαλλί και στα 30 σου, αλλά, ρε φίλε, καλύτερα να το κάνεις στα 18 σου.

Όταν είσαι φοιτητής, μπορείς να αφήσεις κάποιες ευθύνες στην άκρη, ίσως και όλες. Μπορείς να αποτύχεις, μπορείς να τα κάνεις όλα λάθος. Αλλά, είναι πολύ-πολύ-πολύ καλύτερο να τα κάνεις όλα αυτά στα 18 σου - και να κρατήσεις την τελειότητα για μετά.

Κάποια στιγμή, αν είσαι αληθινός, θα ξυπνήσει η αληθινή σου ευθύνη για αυτά στα οποία πρέπει να ανταποκριθείς.

Αυτό κανονικά συμβαίνει σε κάθε άνθρωπο αργά η γρήγορα. Γιατί αυτή είναι η φύση: Όταν είσαι παιδί να παίζεις με έναν κόσμο που βρήκες έτοιμο - και όταν μεγαλώνεις να χτίζεις ξανά τον κόσμο, καλύτερο, για τα παιδιά που θα έρθουν να τον βρουν ξανά.

Το ερώτημα είναι πότε θα είσαι έτοιμος να αναλάβεις τις αληθινές ευθύνες σου. Αυτές που πηγάζουν από μέσα σου.

Αλλά, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το επιτρέπουν να συμβεί, γιατί το έχουν μπλοκάρει προ πολλού με βλαμμένες εξωγενείς ευθύνες, όπως το «να περάσουν Ιατρική», «να πάρουν πτυχίο νωρίς», «να βρουν μια “σίγουρη” δουλειά» και μετά είναι σε ηλικία για παντρειά και να νιώσουν άσχημα που «ο γιός της Μαρίκας από την γειτονιά έχει ήδη κάνει και δεύτερο παιδί» ή «έχει δύο μεταπτυχιακά».

Οι εξωγενείς ευθύνες είναι η μεγαλύτερη παγίδα - και είναι δύσκολο να πεις όχι σε αυτές, γι’ αυτό και οι περισσότεροι δεν λένε όχι.

Οι περισσότεροι από εμάς το ψιλο-καταλαβαίνουμε ότι αυτές οι ευθύνες αποτελούν παγίδες, και τελικά λέμε “ναι” σε μια από αυτές, σαν έναν μικρό συμβιβασμό, γιατί πιστεύουμε ότι θα είναι η τελευταία. Λέμε π.χ.: «Θα πάρω το πτυχίο (που δεν θέλω) και μετά θα είμαι είμαι ελεύθερος να κάνω αυτό που θέλω πραγματικά.»

Όμως, όχι, δεν είναι έτσι.

Οι μεγαλύτεροι (ηλικιακά) άνθρωποι γύρω μας είναι κομπλεξικοί επειδή στην πραγματικότητα ΔΕΝ θέλουν να παίρνουν την ευθύνη πάνω τους (και άρα ΔΕΝ είναι πραγματικοί ενήλικες). Γι’ αυτό θέλουν να φορτώσουν στους νέους τον πόνο που έζησαν αυτοί όταν έκαναν τις λάθος επιλογές, όταν φοβήθηκαν να κοιτάξουν μέσα τους.

Γι’ αυτό, υπάρχει μια εγγύηση: Κάνε αυτό που σου λένε οι άλλοι, και μόλις το καταφέρεις θα σου έχουν το επόμενο βήμα έτοιμο - πακέτο με τις τύψεις που θέλουν να σου φορτώσουν, το προπατορικό αμάρτημα των τύψεων.

Αν μπορούσαν οι άνθρωποι να σου πουν και “πως να είσαι καλός νεκρός” αφότου πεθάνεις, θα το έκαναν (αν και το κάνουν, κατά κάποιον τρόπο - σκεφτείτε το).

Η μόνη σου αληθινή ευθύνη είναι να υπάρξεις παιδί όταν σου το επιτρέπει η φύση σου - και όταν αυτό κάνει τον κύκλο του, να γίνεις αυτό που πρέπει.

Άρα, μετά από όλες τις γενικές φιλοσοφίες, επιστροφή στο θέμα μας: Όλα αυτά τα γράφω, γιατί νιώθω ότι πολλά από τα προβλήματα μας με αυτό το θέμα, έχουν να κάνουν με το ότι δεν βλέπουμε ξεκάθαρα τα αίτια τους.

Μπορεί η δική σου απόφαση να καταλήξει να είναι ίδια και με των εξωτερικών παραγόντων, αλλά θα πρέπει να φτάσεις σε αυτή από μόνος σου. Με δική σου επιλογή.

Στα δικά μου μάτια, ο σκοπός μας είναι, ως ενήλικες, να μην ζούμε εις βάρος κανενός άλλου. Να αποκτήσουμε όλοι την θέληση και την ικανότητα να δημιουργούμε ως κομμάτι του συνόλου - δίκαια.

Άρα, είμαι απόλυτα αντίθετος στην τεμπελιά.

Αλλά, για τη συγκεκριμένη ηλικία του φοιτητή, και έχοντας στον νου ότι πολλές από τις αποφάσεις που αναγκαζόμαστε να πάρουμε δεν μας αντιπροσωπεύουν, είμαι υπέρ του να μην φοβάσαι να πάρεις τον χρόνο σου, μέχρι να είσαι σίγουρος ότι ξέρεις τι θέλεις.

Κάτι σαν ένα προκαταβολικό διάλειμμα. Κάτι που θα το ξεπληρώσεις σε όσους υποθετικά “γίνεσαι βάρος” καθώς ζεις αυτό που είναι η βάση της ζωής - και όταν θα το έχεις χορτάσει, θα είσαι έτοιμος να δημιουργήσεις.

Και πάλι, λίγο πιάνομαι από προσωπικές εμπειρίες και μιλάω για την περίπτωση και μιας απαιτητικής σχολής, που δεν την τελειώνεις κατά τύχη. Υπάρχουν και άλλες σχολές, που είναι πιο απλό - και εκεί με σχετικά φυσιολογική ασχολία, μπορείς και να ζήσεις μια πολύ γεμάτη φοιτητική ζωή και να πάρεις και το πτυχίο νωρίς.

Αλλά και εκεί υπάρχει ανάγκη για προσοχή, αφού καμιά φορά κυλάνε όλα και τόσο εύκολα, που δεν σου δίνεται η χτυπητή ευκαιρία να καταλάβεις “πότε πέρασαν όλα αυτά” - και μπορεί να βρεθείς τόσο απότομα μπροστά στην επόμενη φάση, που ουσιαστικά θα αναγκαστείς να πάρεις πάλι αποφάσεις που σου δίνονται έτοιμες, όπως την πρώτη σου δουλειά, την πορεία της ζωής σου κλπ.

Και, στην τελική, επειδή ο καθένας μας είναι διαφορετικός, θα πρέπει να δούμε και το θέμα του πτυχίου από την αρχική θέση του καθενός: Θέλω να πω, ένα παιδί που ήταν ο καλύτερος μαθητής στο λύκειο αλλά ποτέ δεν τα πήγαινε καλά με τις παρέες, νομίζω θα πρέπει να επενδύσει περισσότερο χρόνο σε οτιδήποτε πέραν από το πτυχίο (αφού το να παίρνει πτυχίο ή να διαβάζει, το κάνει φυσικά), ενώ ένας μαγκάκος που είναι η ψυχή της παρέας, αλλά δεν τα πήγαινε καλά με τα μαθήματα, καλό είναι να προσπαθήσει να δώσει περισσότερη έμφαση στο πτυχίο.

Για κάθε είδος ανθρώπου, υπάρχει αυτό που τον δυσκολεύει - και αυτό θα είναι το δύσκολο γι’ αυτόν, αλλά και αυτό που θα τον εξελίξει.

Άρα, το θέμα δεν είναι ντε και καλά ότι πρέπει να αργήσεις να πάρεις πτυχίο. Το θέμα είναι να θυμηθείς μέσα σε όλο αυτό, να βρεις τον χρόνο και να καταλάβεις το γιατί κάνεις όλα όσα κάνεις - και φυσικά να βάλεις τις προτεραιότητές σου με βάση τα πράγματα που, κατά κάποιον τρόπο, επείγουν εκ φύσεως.

Ποιό είναι το συμπέρασμα;

Για να κλείσω, θα το πω άλλη μια όσο πιο ξεκάθαρα μπορώ: Η άποψη μου είναι πως πιστεύω πως μέσα σε όλους τους ανθρώπους υπάρχει μια φυσική δημιουργική δύναμη - αυτή που χτίζει τον κόσμο. Αλλά, για να βγει στην επιφάνεια, χρειάζεται εμπιστοσύνη στον εαυτό σου - τόσο από τον ίδιο σου τον εαυτό, όσο και (σε έναν βαθμό) από το περιβάλλον σου.

Οπότε, εάν εμπιστευτείς αυτό που βγαίνει από μέσα σου, τότε θα είναι καλό.

Εάν τελειώσεις μια σχολή στα τρία χρόνια, επειδή είναι αυτό που σου βγαίνει φυσικά, τότε θα είσαι ο καλύτερος. Αν την τελειώσεις στα έξι, εφόσον αυτό ήταν για σένα μια πραγματική διαδρομή, τότε είσαι πάλι ο καλύτερος. Εάν κάποια στιγμή την παρατήσεις, γιατί στη διαδρομή κατάλαβες ότι ο δρόμος σου ήταν λάθος, τότε πάλι είσαι ο καλύτερος.

Αλλά, ποτέ μην βιαστείς να πάρεις μια σημαντική απόφαση για την οποία δεν νιώθεις σίγουρος ότι το θες εσύ.

Αν κάνεις οτιδήποτε από κόμπλεξ, εξωγενείς πιέσεις ή φόβους τότε θέτεις τις βάσεις για μακροπρόθεσμες υπαρξιακές τύψεις - που δεν θα φύγουν όσα πτυχία κι αν κολλήσεις στους τοίχους.

👉 Θέλεις περισσότερα άρθρα σαν κι αυτό;

Γράψου στην Checklist για να έρχεται ένα νέο άρθρο κάθε δύο εβδομάδες κατευθείαν στο email σου.